Tajemnica spowiedzi - na czym polega, czy zawsze obowiązuje?

W Kościele katolickim szafarza sakramentu pokuty obowiązuje bezwzględna tajemnica sakramentalna. Spowiednik nie może zatem nikomu wyjawić grzechów penitenta.

Zgodnie z prawem kościelnym tajemnica sakramentalna nie podlega dyskusji – obowiązuje absolutnie zawsze, niezależnie od okoliczności bądź wagi wyznawanych grzechów (dotyczy zarówno grzechów ciężkich, jak i lekkich). W Katechizmie Kościoła Katolickiego nazywana jest „pieczęcią sakramentalną”, gdyż nie dopuszcza żadnych wyjątków. Nawet sam papież nie ma prawa udzielić w tym przypadku dyspensy. O bezwzględności tajemnicy Kodeks prawa kanonicznego (kan. 983) mówi następująco:

Tajemnica sakramentalna jest nienaruszalna; dlatego nie wolno spowiednikowi słowami lub w jakikolwiek inny sposób i dla jakiejkolwiek przyczyny w czymkolwiek zdradzić penitenta.

Co więcej, tajemnica obowiązuje nie tylko kapłana, ale również ewentualnego tłumacza oraz wszystkie osoby postronne, które uzyskały informacje o treści spowiedzi (np. usłyszały grzechy penitenta, stojąc w kolejce do konfesjonału). Tym, którzy złamią tajemnicę sakramentalną, grozi kara kościelna, w tym ekskomunika (KPK, kan. 1388).

Spowiednik nie powinien też wykorzystywać informacji, które uzyskał w trakcie spowiedzi, zwłaszcza jeżeli wiązałoby się to z postawieniem penitenta w trudnej, problematycznej sytuacji (KPK, kan. 984 § 1; por. Katechizm Kościoła Katolickiego 1467).

Tajemnica obejmuje nie tylko wyznawane grzechy, ale wszystko co zostało w ramach spowiedzi powiedziane, oraz rodzaj pokuty i kwestię udzielenia rozgrzeszenia tudzież jego braku. Obowiązuje niezależnie od tego, czy penitent otrzymał rozgrzeszenie, czy nie, także po jego śmierci.

Tajemnica spowiedzi jest respektowana w polskim prawie. Została uwzględniona w Kodeksie postępowania karnego w artykle 178, który głosi:

Nie wolno przesłuchiwać jako świadków:

1) obrońcy albo adwokata lub radcy prawnego działającego na podstawie art. 245 § 1, co do faktów, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę;

2) duchownego co do faktów, o których dowiedział się przy spowiedzi.

Z kolei na podstawie artykułu 261 Kodeksu postępowania cywilnego „duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi”.