Msze online
Zakony świeckie swą tradycją sięgają średniowiecza. To forma życia zakonnego, ale poza klasztorem, bez składania ślubów zakonnych, a jedynie przyrzeczeń lub oblacji.
Co to jest zakon świecki?
Zakon świecki, nazywany także trzecim zakonem (pierwszym są zakony męskie, drugim żeńskie), to świeckie stowarzyszenia osób obu płci, które nie żyją w obrębie żadnego z klasztorów, ale uczestniczą w życiu w duchu wybranego zakonu i pod jego zwierzchnictwem prowadzą życie apostolskie. Osoby wstępujące do zakonów świeckich nazywani są tercjarzami (od łacińskiego tertius ordo, a więc „trzeci zakon”). Nie noszą habitów, a tylko oznaki przynależności, szkaplerze lub tau.
Zakony świeckie - kilka słów o historii
Za założyciela pierwszego zakonu świeckiego uważany jest św. Franciszek z Asyżu. W 1221 roku napisał on „List do wiernych”, w którym zapoczątkował życie religijne osób świeckich na wzór tego prowadzonego przez zakonników (według legendy zaś zwrócili się do niego Luchezjusz i Buonadonna, małżonkowie, którzy chcieli żyć na wzór św. Franciszka i prosili go, by coś na to poradził).
Pierwszym takim zakonem byli Bracia i Siostry od Pokuty, z nich wyewoluowali potem świeccy franciszkanie. Kolejni byli świeccy dominikanie. Od XV wieku wszystkie zakony ścisłe dostały papieskie pozwolenie na zakładanie własnych zakonów świeckich (po franciszkanach i dominikanach takie decyzje podjęli potem karmelici, a następnie trynitarze). Od średniowiecza wiele zakonów świeckich prowadziło regularne życie zakonne, ale jako że ich członkowie składali tylko proste przyrzeczenia zakonne, prawo kościelne nie traktowało ich jak zakonników z zakonów ścisłych. W XX wieku zaczęto takich tercjarzy traktować nieco inaczej, stawiać ich pomiędzy zwykłymi tercjarzami a zakonnikami, same zaś zakony świeckie prowadzące życie zakonne regularne zaczęto nazywać Trzecimi Zakonami Regularnymi. Do najbardziej znanych tercjarzy należeli: Francesco Petrarca, autor „Sonetów do Laury”, św. Elżbieta Węgierska, fizyk Alessandro Volta, naukowiec Luigi Galvani, św. Roch, św. brat Albert, bł. ksiądz Jerzy Popiełuszko i kilku papieży, ze św. Janem XXIII na czele.
Jakie zasady obowiązują w zakonie świeckim?
Najogólniej rzecz biorąc, w zakonie świeckim obowiązują takie zasady, jakie obowiązują w instytucji zakonnej, z którą jest on związany.
Inne będą więc u świeckich franciszkanów (Ewangelia i ubóstwo), świeckich dominikanów (głoszenie Słowa Bożego), świeckich kapucynów (ubóstwo, kontemplacja, braterstwo) czy też świeckich karmelitów (modlitwa i kontemplacja). W każdym przypadku tercjarze składają przyrzeczenia, a następnie żyją zgodnie z ustalonymi zakonnymi regułami. Nie składa się natomiast ślubów czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, więc tercjarze są pomiędzy instytutami zakonnymi ścisłymi a instytutami stricte świeckimi.
Świeccy dominikanie
I tak przykładowo świeccy dominikanie są traktowani jako członkowie Rodziny Dominikańskiej, istotnymi elementami ich życia są: modlitwa (codzienna Liturgia Godzin, antyfony, msza święta, modlitwy osobiste), studium (Nowy Testament, a także pisma teologiczne i duchowe), wspólnota (fraternie działające przy klasztorach), apostolstwo (animacja spotkań religijnych, pomoc w działaniu klasztorów i kościołów, Dominikańska Szkoła Wiary, pomoc w liturgii itp.). Świeccy dominikanie noszą pod ubraniem mały szkaplerz lub medalik, a na ubraniu znaki dominikańskie; wykroczenia ich przeciw regule zakonnej nie są jednak grzechem, gdyż swoich zobowiązań nie wykonują pod żadnym przymusem.
Świeccy franciszkanie
Świeccy franciszkanie zobowiązują się do życia w ideach franciszkanizmu. Zobowiązani są do częstego czytania Biblii i życia nią na co dzień.
Świeccy karmelici
Świeccy karmelici mają pielęgnować ducha modlitwy, pokuty i wyrzeczenia, a więc przynajmniej pół godziny dziennie przeznaczyć na rozmyślania i modlitwy, jak najczęściej korzystać z sakramentu pojednania, praktykować post i abstynencję, zrezygnować z rozrywek, ćwiczyć się w cnocie milczenia itp. Obowiązkowe są spotkania wspólnotowe przynajmniej raz w miesiącu, a także prowadzenie działalności apostolskiej.
Wszystkie zakony świeckie chętnie angażują się też w działalność charytatywną.
Jak wstąpić do zakonu świeckiego?
Pierwszym krokiem po poczuciu powołania powinna być rozmowa z przełożonym danej grupy lub zwrócenie się do Rady Prowincjonalnej, a potem zapoznanie się z odpowiednimi dokumentami przybliżającymi reguły zakonne i warunki, jakie trzeba spełniać.
W większości zakonów świeckich, choć te reguły mogą się nieco różnić między poszczególnymi zakonami, obowiązują następujące etapy przed włączeniem w struktury ruchu: inicjacja, formacja oraz złożenie profesji, czyli przyrzeczenia.
Formacja ma kilka etapów, przykładowo u franciszkanów świeckich to postulat (formacja powołaniowa, zapoznanie się z regułami), nowicjat (formacja początkowa, po niej składa się przyrzeczenie na okres roku), juniorat (trwa 2 lata) i wreszcie formacja ciągła (wieczysta, a więc już pełne zaakceptowanie i praktykowanie reguł zakonnych). Karmelici świeccy składają pierwsze przyrzeczenia po 2 latach, na czas określony, a kolejne już na stałe (po roku od przyrzeczeń wieczystych mogą złożyć też śluby posłuszeństwa i czystości). U benedyktynów natomiast zamiast przyrzeczeń składa się oblację – to związanie się z konkretnym klasztorem i życie zgodnie z regułami św. Benedykta, oblatem może zostać kapłan lub osoba świecka. Ogólnie formacje trwają więc kilka, zazwyczaj około 5 lat. Do zakonu takiego może wstąpić każdy, choć obowiązują widełki wiekowe między 18 a 55/65 lat (różne w różnych zakonach, osoby starsze muszą uzyskać specjalną zgodę), niezależnie od stanu cywilnego – można pozostawać w stanie wolnym, ale równie dobrze można być w sakramencie kapłaństwa lub małżeństwa (w tym ostatnim przypadku potrzebna może być zgoda współmałżonka).
Zakony świeckie w Polsce
Pierwsze zakony świeckie w Polsce powstały jeszcze w XIII wieku. Były związane z zakonem franciszkańskim, a działały we Wrocławiu i w Krakowie.
Obecnie w Polsce działa wiele zakonów świeckich, zdecydowanie najliczniejszymi grupami są świeccy franciszkanie (około 20 tysięcy w ponad 600 wspólnotach), świeccy dominikanie i karmelici.
Decydując się na wstąpienie do któregoś z nich, najlepiej jest skontaktować się z osobą przełożoną danej grupy najbliżej miejsca zamieszkania, która wszystko wyjaśni (często w przypadku poszczególnych fraterni każda grupa może mieć nieco odrębne zwyczaje).
Komentarze:
bądź pierwszy!