Konklawe 2025 po śmierci papieża Franciszka - najważniejsze informacje

Zgodnie z Konstytucja apostolską 7 maja 2025 roku rozpoczyna się konklawe, podczas którego w Kaplicy Sykstyńskiej zostanie wybrany następca papieża Franciszka. Wśród wybierających jest aż 4 Polaków.

Kiedy konklawe 2025 – data, czas trwania

Konklawe po śmierci papieża Franciszka rozpoczyna się 7 maja (środa), tym samym jak najbardziej spełniono warunek, że wydarzenie to musi się rozpocząć najwcześniej 15, a najpóźniej 20 dni po śmierci Głowy Kościoła (papież Benedykt XVI umożliwił szybsze wybory, gdyby wszyscy elektorzy byli na miejscu).

O godzinie 16.30 kardynałowie ceremonialnie wejdą do Kaplicy Sykstyńskiej, co uznawane jest za początek wyboru nowego papieża. Zostaną tam zamknięci bez możliwości kontaktów nie tylko z mediami („konklawe” to dosłownie „pod kluczem”), ale i osobami przebywającymi w tym czasie w Watykanie.

Wcześniej tego samego dnia – o godzinie 10 – wszyscy elektorzy wezmą udział w specjalnej mszy świętej Pro eligendo Romano Pontifice/Papa (czyli „w intencji wyboru papieża”).

Konklawe - czas trwania

Konstytucja apostolska nie określa, jak długo trwać ma konklawe, wszystko zależy od zgodności elektorów – przeciętnie to 3-4 dni, choć były już wybory dokonane w kilka godzin (tyle zajęło wybranie Juliusza II w 1503 roku), ale i nad wyraz przeciągające się głosowania (rekord długości konklawe to... 3 lata, po śmierci Klemensa V; wybrano wówczas Grzegorza X, a ten w odpowiedzi na wcześniejsze wydarzenia postanowił, że jeśli wybór będzie się przeciągał ponad 8 dni, elektorzy mają otrzymywać tylko chleb i wodę).

W ostatnich 100 latach żadna z elekcji nie przeciągnęła się ponad 5 dni, dla przykładu papieża Franciszka wybierano 24 godziny (co dało 2 dni i 5 głosowań), Benedykta XVI wybrano drugiego dnia, ale w 4 głosowaniu, zaś Jana Pawła II w trzecim dniu i 8 głosowaniu. Każdy wybierany papież musi otrzymać obecnie 2/3 głosów, by wybory były ważne – głosowanie odbywa się na kartkach wrzucanych do urny, jest tajne, każda z sesji jest drobiazgowo zapisywana.

Po głosowaniach kartki są palone wraz ze specjalnym barwnikiem – czarnym, jeśli papież nie został wybrany, a białym, jeśli ktoś otrzymał odpowiednią ilość głosów (stąd unosi się czarny lub biały dym). Eksperci uważają, że nowy papież zostanie tym razem wybrany szybko – być może poznamy go już w czwartek.

Każdego dnia konklawe mogą się odbyć maksymalnie tylko 4 głosowania (dwa w godzinach porannych i 2 popołudniowych; w pierwszy dzień odpadają już poranne terminy, a także pierwszy popołudniowy), i tak może być przez 3 dni. Jeśli papież nie zostanie wybrany, zarządza się dzień przerwy, a potem procedura się powtarza, już tylko z głosowaniem na tych dwóch z nich, którzy otrzymali do tej pory najwięcej głosów. Jeśli ta dwójka jest wśród elektorów – a wcale nie musi – traci prawa głosu w tychże kolejnych głosowaniach. Między głosowaniami kardynałowie, którzy są zakwaterowani w Domu Świętej Marty w Watykanie, mogą poruszać się po Watykanie i części ogrodów, ale nie mogą się z nikim komunikować, oglądać telewizji, słuchać radia, korzystać z internetu itp. Same głosowania nie mogą być rejestrowane przez żadne kamery ani mikrofony.

Kardynałowie na konklawe 2025 po śmierci papieża Franciszka – ilu bierze udział, skąd pochodzą?

Prawo wyboru nowego papieża przysługuje tylko tym kardynałom, którzy w dniu śmierci papieża Franciszka nie ukończyli 80 lat – taki wymóg obowiązuje od 1970 roku. Maksymalna ich liczba nie powinna przekraczać 120 (papieża Franciszka wybierało 115 „purpuratów”), ale co pewien czas zdarzają się wyjątki, i tak też będzie i tym razem – wyboru dokona bowiem aż 133 kardynałów ze 135 mających prawa wyborcze (dwaj są chorzy; w sumie na świecie w tej chwili jest aż 252 kardynałów). Ponad 100 z nich mianował papież Franciszek, co jest bezprecedensowe w całej historii i dla wielu oznacza, że nowy biskup Rzymu będzie szedł drogą poprzednika.

Wśród wspomnianych 133 kardynałów-elektorów najwięcej, bo aż 51, jest z Europy, 23 pochodzi z Azji, 17 z Ameryki Południowej, 18 z Afryki, 16 z Ameryki Północnej, a po 4 z Ameryki Środkowej oraz z Oceanii. W sumie to przedstawiciele 71 różnych krajów świata, 12 z tych państw reprezentowanych na konklawe 2025 będzie po raz pierwszy w historii. Patrząc na ilość elektorów z konkretnych krajów, na podium znajdują się Włochy (17), USA (10) oraz Brazylia (7), Polska, wraz z Argentyną i Indiami, jest na „czwartej pozycji”. Najmłodszym elektorem jest 45-letni Mykoła Byczok z Ukrainy (jest grekokatolikiem), dwaj zaś z nich mają po 79 lat, mowa o Hiszpanie Carlosie Osoro Sierra oraz polskim przedstawicielu Stanisławie Ryłko. Pięciu z elektorów to jeszcze kardynałowie nominowani przez Jana Pawła II, a 33 z nich to zakonnicy, najliczniej reprezentowani przez salezjanów (5).

Polscy kardynałowie na konklawe 2025

Polska ma wyjątkowo silną reprezentację na konklawe 2025, gdyż prawa wyborcze ma aż 4 kardynałów, i wszyscy stawią się na wyborze papieża. To wspomniany już Stanisław Ryłko (nominował go Benedykt XVI, pochodzi z Andrychowa, brał już udział w poprzednim konklawe), Kazimierz Nycz (pochodzi ze Starej Wsi w województwie śląskim, on również został nominowany przez Benedykta XVI i był przy wyborze papieża Franciszka), Konrad Krajewski (urodzony w Łodzi, on także zna konklawe, choć z innej strony – pełnił posługę ceremoniarza, a potem asystował kardynałowi ogłaszającemu tłumom „Habemus Papam”) i w końcu Grzegorz Ryś (najmłodszy z nich, urodzony w 1964 roku w Krakowie, podobnie jak poprzednik wyświęcony na kardynała już przez papieża Franciszka). Kardynał Stanisław Dziwisz stracił już uprawnienia do czynnego głosowania z powodu wieku.

Gdzie obejrzeć konklawe 2025? Transmisje w TV i online

Samych głosowań, jak pisaliśmy, obejrzeć nigdzie nie można, nie można też ich wysłuchać. Kamery ani mikrofony nie mają wstępu na teren, na którym podczas konklawe przebywają kardynałowie-elektorzy.

Oglądać można więc to, co poprzedza samo konklawe: mszę, przejście do miejsca docelowego, a później pozostaje już obserwować kolor ulatującego dymu z Kaplicy Sykstyńskiej i tłumy na Placu św. Piotra czekające na bicie w dzwony (odzywają się po wyborze papieża, na wypadek gdyby z jakichś powodów nie był widoczny biały dym) i słowa „Habemus Papam”.

Najobszerniejszą transmisję z konklawe w 2025 roku przygotował w Polsce kanał Vatican News Polska, który nadawał będzie online program na YouTube (zobaczymy tam między innymi samo wejście kardynałów do Kaplicy Sykstyńskiej, na bieżąco podawane będą wyniki głosowań). Poza tym obszerne relacje znajdziemy na programach informacyjnych, czyli na TVP Info, Polsat News oraz na TVN24. Na TVP 1 transmitowana będzie msza przed konklawe (początek o 9.50).

Jeśli papież zostanie wybrany, moment ten pokaże wiele polskich stacji, nierzadko przerywając aktualnie prezentowane programy.

Konklawe 2025 – faworyci. Kto ma największe szanse na zostanie papieżem?

Na pewno nie ma jednego faworyta do zostania papieżem – bardzo często zresztą faworyci opinii publicznej nie zostają ostatecznie wybrani, na ostatnich konklawe dochodziło do sporych niespodzianek.

Nieoficjalnie kardynałowie są obecnie skupieni wokół trzech frakcji – najliczniejsi mają być radykalni liberałowie, po nich kardynałowie centralno-liberalni, a w końcu, z podobno najmniejszym poparciem, kardynałowie z frakcji konserwatywnej. Jeśli pierwsze dwie frakcje dogadają się względem kandydata, otrzyma on automatycznie wymaganą liczbę głosów.

Co do samych faworytów, lista obejmuje przynajmniej kilka nazwisk. Najczęściej wymieniani to:

• Włoch Pietro Parolin (70 lat, sekretarz stanu Watykanu, ceniony jako dyplomata, kontynuator wielu idei papieża Franciszka, popiera pomoc Ukrainie),
• Mario Grech z Malty (ma 69 lat, jest sekretarzem generalnym Synodu Biskupów, uznawany za świetnego mediatora),
• Włoch Matteo Zuppi (także 69 lat, społecznik z poczuciem humoru, mediator w sprawach Ukrainy),
• jego rodak Pierbattista Pizzaballa (60 lat, franciszkanin, patriarcha Jerozolimy, zaangażowany w pomoc humanitarną dla Palestyny, ale potępiający Hamas),
• pochodzący z Filipin Luis Antonio Gokim Tagle (67 lat, wielki liberał, uwielbiany przez młodzież, bardzo spontaniczny),
• Węgier Peter Erdo (72 lata, dla odmiany konserwatysta, nieprzychylnym wzrokiem patrzył na reformy papieża Franciszka),
• Fridolin Ambongo Besungu z Demokratycznej Republiki Konga (65 lat, krytyk polityki Zachodu i pozbawiania Afryki bogactw naturalnych, ogólnie zgadzał się z papieżem Franciszkiem, choć jest większym konserwatystą)
• pochodzący z Czarnego Lądu, konkretnie z Ghany, Peter Turkson (76 lat, konserwatysta, jeden z ulubieńców Jana Pawła II, prywatnie miłośnik muzyki i gitarzysta – co ciekawe, od dawna powtarza, że... nie chce być papieżem).

Jeśli wygra ktoś spoza wymienionych, będzie to niespodzianka, ale nie sensacja. Listę tę można bowiem o przynajmniej kilka nazwisk wydłużyć.