Katechezy przedmałżeńskie - na czym polegają, czy są obowiązkowe?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami kanonicznymi duszpasterze mają obowiązek osobistego przygotowania narzeczonych (w języku prawniczym: nupturientów) do zawarcia małżeństwa (KPK, kan. 1063.2).

W adhortacji „Familiaris Consortio” z 1981 r. papież Jan Paweł II dokonał rozróżnienia przygotowań do małżeństwa na dalsze, bliższe i bezpośrednie. Podział ten został powtórzony wielokrotnie w dokumentach kościelnych m.in. w „Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin”, które zostało przyjęte w 2003 r. przez Konferencję Episkopatu Polski. Poszczególnymi etapami przygotowania do małżeństwa są zatem:

- przygotowanie dalsze: rozpoczyna się w dzieciństwie i zakłada zaszczepienie w młodych ludziach szacunku do instytucji małżeństwa oraz wartości życia rodzinnego. Zadanie to spoczywa nie tylko na barkach rodziców, ale również nauczycieli oraz katechetów.

- przygotowanie bliższe: obejmuje młodzież po 17 roku życia i polega na kształtowaniu chrześcijańskiego poglądu na sprawy związane z małżeństwem i rodziną. Istotą katechezy jest bowiem nie tylko przekazywanie informacji, ale przede wszystkim formacja młodych ludzi, w tym uodpornienie ich na współczesne prądy, które kłócą się z nauką Kościoła. Katechezy przedmałżeńskie tego typu powinny być wprowadzone w klasie przedmaturalnej i kontynuowane na studiach w ramach duszpasterstwa akademickiego. Każda parafia ma również obowiązek organizowania rocznych kursów przygotowujących młodzież do życia w małżeństwie i w rodzinie na swoim terenie. Kurs taki powinien składać się z 25 spotkań (w wyjątkowych sytuacjach liczba ta może być zredukowana do 10 spotkań). Jest on niezależny od katechizacji w szkole i kończy się wydaniem stosownego zaświadczenia.

- przygotowanie bezpośrednie: jak sama nazwa wskazuje odbywa się bezpośrednio przed ślubem i dotyczy narzeczonych, którzy planują przystąpić do sakramentu małżeńskiego w bliskiej przyszłości.

Przygotowanie bezpośrednie do sakramentu małżeństwa

Zgodnie z dokumentem „Dyrektorium duszpasterstwa rodzin” przygotowanie bezpośrednie obejmuje kolejno:

1. spotkanie narzeczonych z duszpasterzem w kancelarii parafialnej, przynajmniej na trzy miesiące przed ślubem, podczas którego uzgadniane zostają zostaną terminy katechez przedślubnych, spotkań w poradni rodzinnej, a także data udziału nupturientów w dniu skupienia i rozmowy sprawdzającej wiedzę narzeczonych dotyczącą małżeństwa i rodziny (tzw. egzaminu przedślubnego);

2. trzy katechezy przedślubne z dziedziny teologii małżeństwa, etyki życia małżeńskiego i liturgii sakramentu małżeństwa (z dwóch pierwszych mogą być zwolnione te osoby, które brały wcześniej udział w rocznym kursie przedmałżeńskim, dla pozostałych są one obowiązkowe);

3. co najmniej trzy spotkania w Poradni Życia Rodzinnego;

4. spowiedź przedślubna;

5. rozmowa sprawdzająca wiedzę religijną nupturientów.

Tematyka katechez przedślubnych

Na katechezach przedślubnych omawiana jest m.in. rola modlitwy małżeńskiej i rodzinnej, istota przysięgi małżeńskiej, kwestie dotyczące antykoncepcji oraz naturalnych metod rozpoznawania płodności, a także in vitro oraz aborcji. Nupturienci zostają także zapoznani z przebiegiem liturgii sakramentu małżeństwa i znaczeniem poszczególnych elementów ceremonii.

Zarówno szczegółowa tematyka, jak i liczba katechez, zależy od programu obowiązującego w danej parafii, a w niektórych przypadkach również od wytycznych przyjętych w danej diecezji.

Dla par, które kończą nauki przedślubne, organizowane są tzw. dni skupienia, w trakcie których narzeczeni mogą przystąpić do sakramentu spowiedzi oraz spędzić czas na dłuższej modlitwie.