Msza Święta krok po kroku - jak przebiega?

O tym, że w niedziele i w święta nakazane do kościoła iść trzeba, wie każdy katolik. Nie wszyscy zdają sobie jednak sprawę, że ważna jest nie tylko fizyczna obecność podczas Eucharystii, ale także znajomość formuł modlitewnych, gestów liturgicznych oraz samego przebiegu Mszy Świętej. Dzięki tej znajomości możemy bowiem w pełni zaangażować się i przeżywać liturgię, a nasz udział staje się udziałem świadomym oraz owocnym.

Poniżej omówiony porządek dotyczy zwyczajnej formy rytu rzymskiego, czyli tzw. mszy posoborowej. W jej strukturze można wyróżnić cztery główne części: obrzędy wstępne, liturgię słowa, liturgię eucharystyczną oraz obrzędy końcowe.

CZĘŚĆ I - Obrzędy wstępne:

1) Śpiew na wejście (tzw. introit) – rozpoczyna liturgię Mszy Św. i towarzyszy wejściu kapłana, diakonów oraz usługujących, wierni przyjmują wówczas postawę stojącą;

2) Pozdrowienie ołtarza – przyjmuje zwykle dwie formy: głębokiego pokłonu oraz ucałowania (przez kapłanów i diakonów); czasami kapłan okadza ołtarz, ale jest to element nieobowiązkowy;

3) Pozdrowienie ludu – celebrans czyni znak krzyża i wypowiada jedną z form pozdrowienia ludu z Mszału Rzymskiego;

4) Akt pokuty – składa się z kilku elementów, ale najważniejszym z nich jest formuła wyznania grzechów, którą wypowiadają wszyscy zgromadzeni;

5) Kyrie eleison (o ile nie zaszło w akcie pokutnym) – w polskim Kościele odmawiamy Kyrie eleison jako „Panie, zmiłuj się nad nami”;

6) Gloria in excelsis Deo („Chwała na wysokości Bogu”) – ten hymn pochwalny śpiewany jest podczas Mszy Św. sprawowanych w niedziele (z wyłączeniem niedziel Adwentu oraz Wielkiego Postu), w uroczystości oraz w święta, a także w czasie oktaw uroczystości. W dni powszednie jest pomijany;

7) Kolekta (tzw. modlitwa dnia) – odmawiana na głos przez kapłana modlitwa, zakończona odpowiedzią wiernych: „Amen”.

CZĘŚĆ II - Liturgia słowa:

1) Czytania biblijne i psalm responsoryjny między czytaniami – pierwsze czytanie jest zwykle fragmentem ze Starego Testamentu lub z Dziejów Apostolskich i następuje podczas każdej Mszy Świętej. Z kolei drugie czytanie pochodzi z Dziejów Apostolskich, z Listów albo z Apokalipsy. Pojawia się wyłącznie w niedzielę lub uroczystości;

2) Sekwencja – hymn, który pojawia się w czasie Mszy Świętej wyłącznie w Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego i Uroczystość Zesłania Ducha Świętego;

3) Aklamacja Alleluja – kiedy psałterzysta/kantor odśpiewa tę aklamację, wierni powinni wstać ze swoich miejsc. W okresie Wielkiego Postu Alleluja zastępuje się Chwała Tobie Słowo Boże lub Chwała Tobie Królu Wieków;

4) Ewangelia – czytanie Ewangelii w trakcie Mszy Św. to przywilej diakona oraz prezbitera. Od wiernych wymaga się w tym czasie postawy stojącej;

5) Homilia (lub kazanie) – homilia jest mową, która dotyczy bezpośrednio czytań liturgicznych. Natomiast tematem kazania zwykle jakaś aktualna sprawa bądź wydarzenie, np. świętowanie Halloween przez katolików;

6) Wyznanie wiary – jest odmawiane wyłącznie w niedziele i uroczystości;

7) Modlitwa powszechna (tzw. modlitwa wiernych) – wstęp i zakończenie wypowiadane są przez kapłana, natomiast same intencje może podawać diakon, kantor albo inna osoba świecka. Intencje powinny dotyczyć m.in. Kościoła, rządzących, osób cierpiących oraz zmagających się z trudnościami.

CZĘŚĆ III - Liturgia eucharystyczna:

1) Przygotowanie darów ofiarnych – celebrans kładzie na ołtarzu najpierw naczynia i przedmioty liturgiczne niezbędne do sprawowania Eucharystii, a następnie przynosi z tabernakulum chleb i wino. Kolejnym krokiem jest okadzenie darów. Wykonywanym czynnościom towarzyszy cicha modlitwa kapłana. Po okadzeniu darów celebrans obmywa ręce. Obrzęd ten nazywa się lavabo. Po nim kapłan wzywa wiernych do modlitwy nad darami. Jest ona wypowiadana przez wszystkich zgromadzonych;

2) Modlitwa eucharystyczna – w rzeczywistości składa się z wielu połączonych ze sobą formuł modlitewnych. Za jej główny element można uznać konsekrację wina i chleba, dzięki której dochodzi do przeistoczenia pokarmów w Ciało oraz Krew Jezusa Chrystusa (tzw. transsubstancjacja).

3) Obrzędy komunijne – składają się m.in. z modlitwy Ojcze Nasz, obrzędu pokoju, śpiewu Baranku Boży (łac. Agnus Dei) oraz z samej komunii świętej po której następuje wspólna modlitwa.

Część IV - Obrzędy końcowe:

1) Ogłoszenia duszpasterskie – nie są obowiązkowym punktem Mszy Świętej, dlatego można usłyszeć je głównie w niedziele;

2) Pozdrowienie wiernych i błogosławieństwo;

3) Rozesłanie i zejście celebransa z prezbiterium.