Kiedy nieobecność na mszy jest usprawiedliwiona?

W niedzielę oraz w dni świąteczne nakazane wierni Kościoła katolickiego są zobowiązani do uczestniczenia we Mszy Świętej oraz do powstrzymania się od prac niekoniecznych. (KPK, kan. 1247).

Przypominamy, że w Polsce świętami nakazanymi są obecnie:

• wszystkie niedziele

• Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi – obchodzona 1 stycznia (Nowy Rok)

• Uroczystość Objawienia Pańskiego (inaczej: Święto Trzech Króli) – obchodzona 6 stycznia

• Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego – obchodzona w VII Niedzielę Wielkanocy (święto ruchome; zwykle wypada w maju)

• Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (inaczej: Boże Ciało) – obchodzona w czwartek po Uroczystości Trójcy Przenajświętszej (60 dni po Wielkanocy; jest to święto ruchome, które wypada w maju lub w czerwcu)

• Uroczystość Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (inaczej: Matki Boskiej Zielnej) – obchodzona 15 sierpnia

• Uroczystość Wszystkich Świętych – obchodzona 1 listopada

• Uroczystość Narodzenia Pańskiego (Boże Narodzenie) – obchodzona 25 grudnia

Czy nieobecność na mszy świętej w wymienione dni może być w jakichkolwiek okolicznościach usprawiedliwiona?

Kościół nie reguluje szczegółowo kwestii nieobecności na mszy świętej. Na próżno zatem szukać w obowiązujących przepisach listy okoliczności, które sprawiałyby, że brak naszego uczestnictwa w liturgii byłby usprawiedliwiony. 

Jednocześnie Kodeks Prawa Kanonicznego przewiduje, że może dojść do opuszczenia Eucharystii z „poważnej przyczyny” i wskazuje, że w takiej sytuacji należy poświęcić czas na modlitwę:

Jeżeli z braku świętego szafarza albo z innej poważnej przyczyny nie można uczestniczyć w Eucharystii, bardzo zaleca się, ażeby wierni brali udział w liturgii Słowa, gdy jest ona odprawiana w kościele parafialnym lub innym świętym miejscu, według przepisów wydanych przez biskupa diecezjalnego, albo poświęcali odpowiedni czas na modlitwę indywidualną w rodzinie lub w grupach rodzin. (KPK, kan. 1248 § 2).

Z kolei Katechizm Kościoła Katolickiego jako przykłady usprawiedliwienia dla ważnego powodu wymienia chorobę oraz pielęgnację niemowląt, i jednocześnie wskazuje, że dobrowolne zaniedbanie obowiązku uczestniczenia we mszy świętej jest równoznaczne z popełnieniem grzechu ciężkiego.(KKK, 2181).

W tym miejscu należy zatem przypomnieć, że w świetle przepisów kanonicznych obowiązek uczestniczenia we Mszy Świętej spełniają nie tylko osoby, które biorą udział w liturgii w sam dzień świąteczny, ale również Ci, którzy uczestniczą w niej wieczorem dnia poprzedzającego (KPK, 1248 §). Przepis ten może okazać się pomocny, m.in. dla osób, które na niedzielę planują podróż, a jednocześnie nie chcą zaniedbać obowiązku udziału w Eucharystii.