Ruch zielonoświątkowy, zwany także pentekostalnym, powstał w Stanach Zjednoczonych na początku XX wieku. Zaliczany jest do nurtu protestantyzmu ewangelikalnego.
Pochodzenie nazwy
Nazwa „pentekostalizm” pochodzi od greckiego słowa pentekoste, czyli „pięćdziesiąt” i nawiązuje do pierwszej Pięćdziesiątnicy po zmartwychwstaniu Jezusa, w czasie której miało miejsce Zesłanie Ducha Świętego na Apostołów. Ponieważ w Polsce święto Zesłania Ducha Świętego nazywane jest również Zielonymi Świątkami, stąd wzięło się drugie określenie ruchu – „zielonoświątkowy”.
Zielonoświątkowcy, powołując się na wydarzenie Pięćdziesiątnicy, kładą nacisk na osobiste doświadczanie mocy Ducha Świętego, który działa w każdym wiernym po nowym narodzeniu, czyli po przyjęciu chrztu. Dowodem i znakiem Jego obecności mają być udzielone ochrzczonemu dary łaski Bożej (tzw. charyzmaty), do których należy m.in. mówienie językami (glosolalia), prorokowanie oraz uzdrawianie chorych.
Ruch zielonoświątkowy nie jest ruchem jednorodnym – na całym świecie istnieje kilkaset denominacji pentekostalnych, które różnią się między sobą zarówno w kwestii doktryny, jak i w sposobie praktykowania wiary. W Polsce największą z nich jest Kościół Zielonoświątkowy w RP, który liczy około 25 tysięcy wiernych.
Kościoły zielonoświątkowe a Kościół katolicki – różnice
1) Wspólnoty zielonoświątkowe – podobnie jak inne wspólnoty protestanckie – przyjmują, że Pismo Św. stanowi nieomylną i samowystarczalną normę wiary i życia chrześcijańskiego.
Natomiast Kościół katolicki uznaje, że źródłem wiary równie istotnym i ściśle połączonym z Biblią, jest żywa – bo kontynuowana przez biskupów – Tradycja apostolska i związany z nią Urząd Nauczycielski Kościoła.
2) Zgodnie z protestancką zasadą „Solus Christus” („Tylko Chrystus”) zielonoświątkowcy uważają Chrystusa za jedynego pośrednika między Bogiem Ojcem a człowiekiem. Tym samym odrzucają kult Maryi, kult świętych oraz wiarę w ich wstawiennictwo.
3) Wspólnoty zielonoświątkowe uznają dwa sakramenty (tzw. ustanowienia Chrystusowe): chrzest oraz komunię świętą (zwaną Wieczerzę Pańską). Chrzest udzielany jest tylko osobom dorosłym przez całkowite zanurzenie w wodzie (nie praktykuje się chrztu niemowląt). Wierni przyjmują komunię świętą pod dwoma postaciami: chleba i wina.
4) W pentekostalizmie nie ma sakramentu spowiedzi ani zwyczaju spowiedzi usznej, ale zdarza się, że wierny wyznaje grzechy w trakcie rozmowy duszpasterskiej, jeżeli czuje taką potrzebę.
5) We wspólnotach zielonoświątkowych udzielane są również śluby, ale zawarte związki małżeńskie nie mają rangi sakramentu.
6) Zielonoświątkowcy odrzucają kult relikwii, obrazów, wiarę w czyściec, odpusty.
7) Nabożeństwa odprawiane w Kościołach zielonoświątkowych cechuje szeroko idąca spontaniczność. Wierni śpiewają wspólnie pieśni, modlą się głośno własnymi słowami, wznoszą ręce, klaskają, a nawet tańczą. Dużą rolę odgrywa żywa muzyka – we wspólnotach pentekostalnych korzysta się z różnych instrumentów, m.in. fortepianu, perkusji, gitary elektrycznej, które są zakazane w liturgii Kościoła katolickiego. W trakcie nabożeństw dochodzi do manifestacji darów Ducha świętego z mówieniem językami (glosolaliami) włącznie. Często członkowie zboru opowiadają także o swojej drodze duchowej i przeżyciach związanych z Bogiem (są to tzw. świadectwa wiary).
8) Zielonoświątkowcy – tak jak pozostali protestanci – nie uznają zwierzchnictwa i nieomylności papieża; nie mają też swojego odpowiednika Ojca Świętego, więc w rezultacie poszczególne Kościoły i wspólnoty pentekostalne są od siebie niezależne;
9) Podstawową jednostką organizacyjną w Kościołach zielonoświątkowych jest zbór, na czele którego stoi pastor oraz rada starszych.
10) W Kościołach zielonoświątkowych nie ma święceń kapłańskich; duchownych nie obowiązuje celibat.
Glosolalia – mówienie językami
Cechą charakterystyczną pobożności zielonoświątkowej jest glosolalia, czyli mówienie językami (od gr. glossa – język, i lalein – mówić), będące znakiem Chrztu Duchem; jednym z darów charyzmatycznych. Glosolalia polega na modlitwie w języku, którego osoba modląca nie rozumie, nie zna i nigdy się nie uczyła. W praktyce przyjmuje formę potoku niezrozumiałych dźwięków i słów, które wierny wypowiada lub wyśpiewuje pod natchnieniem Ducha Świętego.
Obecnie dogmat o glosolaliach uznawany jest przez większość, ale nie przez wszystkie wspólnoty zielonoświątkowe. Jego źródło znajduje się w Biblii – Pismo Święte wspomina o mówieniu językach 30 razy; wzmianki znajdziemy m.in. w Dziejach Apostolskich św. Łukasza (Dz 2,4) oraz w listach św. Pawła (np. 1 Kor 12,30).
Kościół katolicki nie zaprzecza istnieniu glosolalii, ale jednocześnie nie przypisuje tej formie modlitwy podstawowego znaczenia, jak robią to wspólnoty zielonoświątkowe, i nie uwzględnia jej w swojej liturgii.
Nie oznacza to jednak całkowitego braku glosolalii w katolicyzmie – mówienie językami praktykowane jest bowiem w Ruchu Odnowy w Duchu Świętym (Katolickiej Odnowie Charyzmatycznej).
Czy katolik może przyjąć komunię w Kościele zielonoświątkowym?
Zgodnie z przepisami kanonicznymi obowiązującymi w Kościele katolickim szafarzem sakramentu Eucharystii jest wyłącznie kapłan ważnie wyświęcony (KPK, kan.900).
Ponieważ w Kościołach zielonoświątkowych nie ma sakramentu kapłaństwa, nie została tam zachowana sukcesja apostolska, więc katolik nie może przyjmować w nich komunii świętej.
Komentarze: