Za co i komu grozi ekskomunika?

Ekskomunika jest najsurowszą karą w Kościele katolickim; karą pozbawiającą wiernego prawa udziału w życiu Kościoła.

Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego grozi ona za:

1) odstępstwo od wiary (kan. 1364 § 1);

2) herezję (kan. 1364 § 1);

3) schizmę (kan. 1364 § 1);

4) znieważenie postaci eucharystycznych przez porzucenie, zabieranie lub przechowywanie w celu świętokradczym (kan. 1367);

5) zastosowanie przemocy fizycznej wobec papieża (kan. 1370 § 1);

6) rozgrzeszenie wspólnika w grzechu nieczystości (kan. 1378);

7) udzielenie oraz przyjęcie sakry biskupiej bez zgody papieża (kan. 1382)

8) bezpośrednie naruszenie tajemnicy sakramentalnej (kan. 1388);

9) przeprowadzenie lub dobrowolne poddanie się aborcji (kan. 1398);

W świetle Konstytucji Apostolskiej „Universi Dominici Gregis” ekskomunika przysługuje również za przestępstwo symonii popełnione przy wyborze papieża oraz za bezpośrednie bądź pośrednie naruszenie tajemnicy konklawe (co dotyczyć może nie tylko kardynałów, ale wszystkich osób pełniących służbę podczas wyboru Ojca Świętego).

„Dekret ogólny w sprawie przestępstwa, jakim jest usiłowanie udzielenia kobiecie święceń kapłańskich” z 2008 r. wprowadza także karę ekskomuniki dla osób, która usiłują udzielić święceń kapłańskich kobiecie, oraz kobiet, która owe święcenia usiłują przyjąć.

Konsekwencje ekskomuniki

W świetle prawa kościelnego (KPK, kan. 1331) osoba ekskomunikowana nie może:

1. brać jakiekolwiek udziału w sprawowaniu Ofiary eucharystycznej oraz w innych obrzędach kultu;

2. sprawować sakramentów i sakramentaliów oraz przyjmować sakramentów;

3. sprawować kościelnych urzędów, posług i innych zadań, a także wykonywać aktów rządzenia.

W punkcie 3. mieści się m.in. zakaz bycia chrzestnym oraz świadkiem bierzmowania.

Kto może zwolnić z kary ekskomuniki?

Rozgrzeszenia z grzechów objętych karą ekskomuniki może udzielić tylko papież, miejscowy biskup bądź upoważnieni przez nich księża prezbiterzy (przy czym biskup nie ma prawa rozgrzeszania ze wszystkich grzechów; część jest zarezerwowana dla Stolicy Apostolskiej).

Z kolei w przypadku niebezpieczeństwa śmierci każdy kapłan ma prawo udzielić rozgrzeszenia z każdego grzechu, a zatem również z grzechu powodującego ekskomunikę (KPK, kan. 976).