Co to jest wiatyk? Kiedy się go przyjmuje?

Wiatykiem nazywa się Eucharystię udzielaną chorym znajdującym się w niebezpieczeństwie śmierci. Zgodnie z nauką Kościoła katolickiego jest to „pokarm na drogę” (KKK, 1020) dla tych chrześcijan, którzy kończą swoje ziemskie życie. Zresztą sama nazwa wiatyk wywodzi się od łacińskiego słowa via, czyli „droga”.

O wiatyku jako komunii świętej, która udzielana jest wiernym w zagrożeniu życia, mówią już dokumenty Soboru Nicejskiego I z 325 r.: „Wobec umierających trzeba zachowywać starą i kanoniczną regułę Kościoła, by tego, kto znajduje się w obliczu śmierci, nie pozbawiać ostatniego i najbardziej koniecznego wiatyku."

Zgodnie z przepisami kanonicznymi (KPK, kan. 921-922) wiatyk mogą przyjmować wszyscy ochrzczeni, niezależnie od tego, czy w danym dniu przystąpili wcześniej do sakramentu Eucharystii. Co więcej, zaleca się, aby był on udzielany – o ile pozwalają na to okoliczności – podczas Mszy św., gdyż wówczas chory ma możliwość przyjęcia sakramentu pod dwiema postaciami – chleba i wina. Należy przy tym zaznaczyć, że Msza święta może być odprawiona w domu chorego. Osobie, która nie jest w stanie przyjmować pokarmów stałych, podaje się wiatyk wyłącznie pod postacią wina.

Wiatyk zwykło się nazywać potocznie „ostatnią komunią świętą”, ale to określenie jest dość mylące, gdyż w rzeczywistości wiatyk może być przyjmowany wielokrotnie – zarówno kilkukrotnie w ciągu życia, jak i podczas tej samej choroby (w poszczególnych dniach, dopóki istnieje niebezpieczeństwo śmierci).

Udzielenie wiatyku – jeżeli sprzyjają temu warunki – powinien poprzedzić sakrament pokuty (spowiedź), natomiast po wiatyku osoba chora zwykle przyjmuje jeszcze sakrament namaszczenia. Mowa wówczas o obrzędzie połączonym. Te wszystkie trzy sakramenty razem, tj. pokuta, namaszczenie chorych i Eucharystia jako wiatyk, nazywane są w Katechizmie Kościoła Katolickiego „sakramentami, które przygotowują do Ojczyzny” (KKK 1525).

UWAGA: Użyte w tekście skróty KKK oraz KPK oznaczają Katechizm Kościoła Katolickiego oraz Kodeks Prawa kanonicznego.